Podstawowe zasady ajurwedy - co warto o niej wiedzieć?
Share
Czy wiesz, że ajurweda jest jednym z najstarszych systemów medycznych na świecie? Jej zasady sięgają tysięcy lat wstecz, a idee te wciąż są głęboko zakorzenione w tradycji kultury indyjskiej. Ajurweda to jednak nie tylko medycyna naturalna - to cały styl życia, filozofia prowadząca człowieka do szczęścia i równowagi ze światem oraz samym sobą. Poznajmy podstawowe zasady ajurwedy - naturalny przepis na zdrowie ciała i duszy.
Zasada równowagi energii - trzech dosz
Główną zasadą ajurwedy jest utrzymanie harmonii naszych wewnętrznych energii - trzech dosz: vata, pitta i kapha. Filozofia ta opiera się na przekonaniu, że każdy człowiek posiada unikalną kombinację tych naturalnych sił, które determinują jego wygląd, charakter i usposobienie.
Ich równowaga jest podstawą dla zachowania zdrowia i szczęścia, dlatego zrozumienie dosz jest tak istotne. Działanie w zgodzie ze swoją doszą pozwala na indywidualne podejście do stylu życia, diety i wybieranych kosmetyków, co pomaga nam czuć się lepiej, współgrając jednocześnie z naszą wewnętrzną energią.
Zasada "Prakriti" i "Vikriti"
W systemie ajurwedy wyróżnia się dwa, niezwykle ważne pojęcia:
- Prakriti – określa naszą wrodzoną fizyczną i psychiczną predyspozycję, czyli kompozycję dosz, którą nosimy od urodzenia.
- Vikriti – opisuje nasz obecny stan zdrowia i samopoczucia, który może odbiegać od prakriti.
Poznanie tych określeń jest ważne, aby prawidłowo zrozumieć i zacząć praktykować ajurwedę. W idealnym przypadku obie energie - ta wrodzona i obecna - powinny być utrzymane w harmonii. Zaburzenie ich równowagi odbiera nam spokój i radość życia, a wynikać może zarówno z czynników zewnętrznych (np. złej diety, niezdrowego stylu życia, negatywnego otoczenia), jak i wewnętrznych (stres, choroby).
Ajurweda postrzega zaburzenia równowagi dosz jako naturalną część życia, którą należy rozpoznać i skorygować.
Dieta w ajurwedzie - co jeść, by być zdrowym i szczęśliwym?
Dieta jest niezwykle istotna w ajurwedzie. Choć ten system powstał tysiące lat temu, już wtedy rozumiano, jak duży wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie ma to, co i jak jemy.
Ajurwedyjska dieta dzieli jedzenie na trzy kategorie: sattwiczne, radżasowe i tamasowe, podobnie jak podział energii obecnych w naturze. Wskazuje jednak, że najlepsze jest spożywanie produktów nieprzetworzonych, świeżych, lekkostrawnych, które harmonizują ciało i są zgodne z naszą doszą - tym samym odpowiadają na aktualne potrzeby organizmu.
Produkty sezonowe w diecie
Tradycyjna dieta ajurwedyjska obejmuje dużo warzyw i owoców, orzechów, produktów pełnoziarnistych oraz tłuszczów roślinnych, unikając składników wysokoprzetworzonych. Rekomenduje również spożywanie produktów sezonowych, dostosowanych do naturalnych zmian w przyrodzie i pór roku.
Odpowiednia pora posiłków
Bardzo ważne jest również słuchanie naszego biologicznego zegara. Najlepszą porą na obfity posiłek jest południe, gdy agni - ogień trawienny - jest najbardziej aktywny, a jedzenie będzie najlepiej przyswajane. Rano i wieczorem zaleca się mniejsze, lekkostrawne posiłki.
Oczyszczenie ciała - Panchakarma
W ajurwedzie kondycja skóry jest “zwierciadłem naszego zdrowia” - po jej wyglądzie można poznać wewnętrzny stan organizmu. Dlatego tak duży nacisk kładzie się na oczyszczanie i pielęgnację ciała naturalnymi kosmetykami i produktami roślinnymi.
Panchakarma to złożony rytuał detoksykacji, indywidualnie dopasowany do potrzeb organizmu. Jej praktyki mają pomóc pozbyć się zgromadzonych toksyn (ama) oraz przywrócić harmonię ciała i umysłu. Zabiegi towarzyszące temu procesowi to:
- Masaże olejowe (Abhyanga) - ciepłe oleje poprawiają krążenie, nawilżają, a także uspokajają i relaksują ciało. Najczęściej stosuje się olej sezamowy, kokosowy i migdałowy, dobrane w zgodzie z dominującą doszą.
- Okłady ziołowe i kąpiele - które pomagają w detoksykacji ciała i umysłu.
- Sauny i gorące łaźnie - rozluźniają ciało, otwierają pory skóry i wspierają proces oczyszczania.
- Ziołowe napary - picie specjalnych ziół ajurwedyjskich wspomaga oczyszczanie od środka.
Panchakarma to holistyczne podejście do zdrowia i pielęgnacji - rytuał wzmocnienia i odnowy, kładący jednocześnie nacisk na równowagę ciała i umysłu.
Poznaj ajurwedyjskie sposoby na piękno w naszym poradniku: Harmonijna pielęgnacja twarzy krok po kroku.
Codzienne rytuały ajurwedy - Dincharya
Podstawą utrzymania harmonii w życiu codziennym jest zachowanie porządku dnia zgodnie z zasadami ajurwedy. Każdy dzień ma swoje rytuały, odpowiednie pory i przemyślaną kolejność działań, które wspierają organizm, oczyszczają umysł i równoważą nasze dosze.
Najważniejsze codzienne rytuały ajurwedy to:
- Wstawanie wraz ze wschodem słońca - w tym czasie energia ziemi i organizmu jest najbardziej harmonijna. Pozwala to na synchronizację naszego wewnętrznego zegara biologicznego z naturalnym rytmem dnia i nocy.
- Zaczynanie dnia od szklanki ciepłej wody - pomaga oczyścić organizm, stymuluje trawienie, nawadnia i zwiększa poziom energii na początek dnia.
- Oczyszczanie i pielęgnacja - w ajurwedzie ma zarówno działanie zdrowotne dla ciała, jak i harmonizujące dla umysłu. Stosuje się wyłącznie naturalne produkty: oleje roślinne do nawilżenia, pasty do zębów z przyprawami (np. kurkuma, sandałowiec), hydrolaty do przemywania twarzy oraz oczyszczające glinki.
Przeczytaj także, jak pielęgnować zęby i higienę jamy ustnej według zasad ajurwedy w naszym artykule!
Joga a ajurweda
Praktyki jogi i ajurwedy są ze sobą ściśle powiązane. Przywrócenie równowagi wewnętrznych energii nie odbywa się wyłącznie poprzez dietę czy kosmetyki - to holistyczne podejście do pracy nad ciałem i umysłem.
Joga poprawia elastyczność i siłę ciała, wspiera równoważenie dosz oraz integrację umysłu z ciałem fizycznym. Ajurwedyjska joga, wykonywana najczęściej rano, składa się asany - specjalnych pozycji - oraz pranajamy - technik oddechowych. Ich połączenie pomaga wyciszyć umysł, oczyścić energie w ciele i uwolnić nagromadzone napięcia.
Zasada „sattva” - czystość umysłu
Ajurweda promuje sattvę, jako klucz do zachowania zdrowia i harmonii życia. Jest to stan, w którym umysł jest spokojny, wolny od negatywnych myśli, emocji i stresu. Zachowanie czystości umysłu pozwala utrzymać równowagę ciała i duszy.
Sattva odnosi się zarówno do naszych emocji, jak i myśli, dlatego wspiera się ją poprzez medytację, praktyki uważności (mindfulness) oraz stosowanie naturalnych ziół, takich jak ashwagandha czy lawenda (np. w hydrolacie lawendowym). Ajurweda zachęca również do pozytywnego myślenia i szczerości - wobec siebie i innych.
Podstawowe zasady ajurwedy dążą do zrozumienia naszej wewnętrznej energii i potrzeb. Ich praktykowanie oczyszcza ciało i umysł z negatywnych wpływów otoczenia, emocji i zabieganej codzienności. Ajurweda to filozofia życia w zgodzie ze sobą, własnymi wartościami i naturą, prowadząca do zdrowia, spokoju i harmonii.
Może zainteresować Cię również nasz wpis: Ajurweda - starożytna filozofia zdrowia i piękna.